“Ik heb altijd wat gehad met familiebedrijven”, schetst Wildschut haar betrokkenheid bij het onderwerp. “Je ziet bij familiebedrijven passie voor het bedrijf, investeringen voor de lange termijn en een enorme betrokkenheid bij werknemers en hun regio terugkomen. Ik word altijd weer getroffen door de Hollandse nuchterheid, gekoppeld aan het ondernemerschap en het zien van kansen.” Sterker nog: haar vader had een bedrijf. “Als je eigenaar bent van een bedrijf dan brengt dat een eigen dynamiek met zich mee, waar buitenstaanders niet altijd zicht op hebben. Als je eigenaar bent van de onderneming is het ook je eigen portemonnee waaruit de kosten betaald moeten worden. Maar ook: als er een vrachtwagen aankwam, dan gingen we allemaal helpen uitladen. Samen. Dat kenmerkt een familiebedrijf. Dat samenwerken, elkaar helpen en het oog voor het sociale aspect. Nog zo’n voorbeeld: als we voor zaken in het buitenland waren kozen we nooit de duurste en sjiekste hotels. Je eigen geld, daar moet je zuinig op zijn. Dat heb ik van mijn vader geleerd.”

Alles gericht op lange termijn

Wildschut ziet dat familiebedrijven vaak conservatief gefinancierd zijn. “Alles is gericht op de lange termijn. Het bedrijf moet meerdere generaties kunnen overleven. Dat betekent ook dat veel van die bedrijven zichzelf eens in de zoveel tijd opnieuw uitvinden. Zoals een sigarenmaker die daarnaast ook een divisie voor 3D-printing is begonnen en daarmee succesvol is. SHV is allang niet meer de Steenkolen Handels-Vereeniging, maar een gediversifieerd bedrijf. Met activiteiten op het gebied van energie, groothandels, diervoeding, beleggen en zwaar transport. Een ander mooi voorbeeld van telkens innoveren is Lely dat onder andere volautomatische melkrobots maakt en veel investeert in R&D.” In die zin zijn familiebedrijven allesbehalve stoffig, constateert Wildschut. “53 procent van het Bruto Nationaal Product wordt gegenereerd door familiebedrijven en ze bieden bijna de helft van de werkgelegenheid in Nederland. Daar waar multinationals Nederland vaker de rug toekeren, is daar absoluut geen sprake van bij familiebedrijven die hun wortels hebben liggen in een bepaalde regio of stad. Ze zijn onlosmakelijk één met die regio of stad en de verenigingen en inwoners die daar zich hebben gevestigd.”

Ook vonden de juryleden het bewonderingswaardig hoe Vebego in staat is om mensen zo lang aan zich te binden. “De passie voor de medewerkers is de rode draad bij dit familiebedrijf: ze maken zich hard voor een inclusieve samenleving met betekenisvol werk voor iedereen.”

Nuchterheid

De familiebedrijven die de award hebben gewonnen, sloegen zich lang niet altijd op de borst. Wildschut: “Vaak zijn ze wat terughoudend, alhoewel ik daar de laatste jaren wel een kentering in ziet. De jongste generatie van familiebedrijven weet best dat je Hollandse nuchterheid mag betrachten, maar ook dat je het belang van familiebedrijven onder de aandacht mag brengen. Iets van de schroom mag er wel vanaf. Ook omdat zo’n award een enorme opsteker is voor de medewerkers die er werken. Ik krijg elke keer weer kippenvel als de genomineerden met hun personeel de zaal binnenkomen en juichen voor hun familiebedrijf.”

Award benadrukt belang

“Met de award willen we het belang van familiebedrijven voor Nederland nogmaals benadrukken”, zegt Wildschut. “Daarmee kunnen we ook laten zien wat een mooie familiebedrijven er zijn. We hebben wel besloten de award niet meer jaarlijks uit te reiken, maar tweejaarlijks. In het tussenjaar in 2023 presenteren we, nu in mei, een onderzoek samen met FBNed en KPMG. Familiebedrijven kunnen zich via www.familiebedrijvenaward.nl/ aanmelden al wel als kandidaat opgeven voor de verkiezing.”

KPMG maakt de eerste selectie waarna de genomineerden een bezoek kunnen verwachten van de jury. Daarin niet alleen oprichter van de stichting John Fentener van Vlissingen, maar onder andere ook Ingrid Faber, CEO van de Faber Group, en Ben Woldring, CEO van de Bencom Group. Wildschut: “De jury selecteert de winnaar uit tien genomineerden vervolgens op basis van criteria zoals governance, familie en cultuur, continuïteit, financiële prestaties, groei, internationalisatie, maatschappelijke betrokkenheid en innovatie. Alhoewel er op lokaal niveau hele mooi kleine familiebedrijven zijn, is deze award meer voor grotere familiebedrijven.”

BOR onder druk

Aandacht genereren voor familiebedrijven blijft onverminderd nodig, stelt Wildschut. “De aandacht van politici gaat vaak uit naar grote corporates, maar daarbij willen ze het belang van familiebedrijven nog wel eens uit het oog verliezen. Een voorbeeld daarvan is de bedrijfsopvolgingsregeling, de BOR. Daar was discussie over. Het kabinet heeft nu besloten deze fiscale manier van overdragen naar de volgende generatie, vooralsnog te laten bestaan. Maar dat de BOR onder druk stond en nog staat, is wel een teken aan de wand. Dat zet namelijk familiebedrijven onder druk. Als opvolgers meer moeten betalen voor het overnemen van de onderneming, moet dat geld uit het bedrijf komen. Terwijl je dat er niet altijd zomaar uit kunt halen.” Vooralsnog handhaaft het kabinet de BOR. Neemt niet weg dat het een onderzoek is gestart naar verschillende opties voor aanpassing van de BOR. Als er wijzigingen komen, zullen deze waarschijnlijk op Prinsjesdag 2023 in wetgeving terugkomen.

Vertrouwenspersoon

Tot slot komt het gesprek op de financiële man of vrouw binnen het familiebedrijf. Dat kan een registercontroller zijn. Wildschut: “Die heeft een bijzondere positie binnen het familiebedrijf. Diegene is sparringpartner voor de DGA en moet soms op de rem trappen als de ondernemer te eigenwijs is. En hij of zij heeft overzicht over het financiële plaatje. Daarbij moet er dus ook vertrouwen zijn tussen de financiële man of vrouw en de DGA, anders gaat het niet werken. Ook omdat privévermogen vaak inwerkt op het bedrijfsvermogen en vice versa. Daarbij zie ik ook heel duidelijk een gezamenlijk belang: de financiële gezondheid die buiten kijf staat. Daar heeft de DGA een medestander in de financiële man of vrouw. Daar kunnen ze elkaar moeiteloos vinden.”