De torenhoge inflatie gekoppeld aan de evenzo hoge energieprijzen brengt veel mensen en bedrijven in Nederland in het nauw. Desondanks ziet Vink weinig organisaties in het midden- en grootbedrijf in de problemen komen. “Men worstelt eigenlijk alleen met de onzekerheid die er heerst. De onzekerheid waar het heengaat. Faillissementen blijven veelal uit. Als gevolg van die onzekerheid zijn organisaties voorzichter en stellen ze uitgaven en investeringen uit. Organisaties stellen de vraag: hoe gaan we om met deze nieuwe tijd?”

Nieuwe norm

Deze nieuwe tijd wordt de nieuwe norm, denkt Vink. Daarin blijven de schaarste op de arbeidsmarkt blijft en ook de prijzen voor energie hoog. “De nieuwste generatie Nederlanders denkt anders over arbeid dan de oudere generaties. Bij hen staat werken niet op één, maar zijn vrijheden naast het werk belangrijker. Het is de nieuwe norm dat producten en diensten schaarser worden. Daar moet je als organisatie mee omgaan.”

In deze transitie is een belangrijke rol weggelegd voor de registercontroller. “Een bekend gezegde in de financiële wereld is: de groei van organisatie moet komen uit de top line, dan volgt de bottom line vanzelf. Met simpelweg je prijzen verhogen en je opex verlagen schiet je niets op als organisatie op dit moment. Deze nieuwe norm geeft aanleiding om in de organisatie nieuwe strategiesessies te houden en bij elkaar te gaan zitten om te bespreken waar je heen wilt. Om kritisch naar je eigen top line te kijken. Ook met het oog op de nieuwe duurzaamheidsverslaggeving CSRD die eraan komt. Dat dwingt organisaties om kritisch te kijken naar je eigen toegevoegde waarde. Dit vraagt van de registercontroller om een meer externe blik te krijgen, waar hij of zij gemiddeld genomen nu nog veelal een interne blik heeft. Het takenpakket van de registercontroller wordt groter, want het duurzaamheidsthema komt waarschijnlijk ook bij hem of haar te liggen. Dat thema geeft de registercontroller meer input om kritisch te zijn welke weg je als organisatie wilt bewandelen.”

“De duurzaamheidsverslaggeving CSRD die eraan komt, dwingt organisaties om kritisch te kijken naar je eigen toegevoegde waarde.” 

Controller als strategische partner

Vink is van mening dat de registercontroller in sterkere mate een strategische partner van het bestuur moet worden. “We komen in een periode terecht waarin organisaties en hun medewerkers nieuwe normen krijgen hoe ze willen werken. Ga daar als controller het gesprek over aan en kijk intern wat minder naar de AO/IC. Stel jezelf de vraag: wat kun je vanuit een strategische overweging doen om ons product nog scherper neer te zetten in de markt? Maak veel meer peer group-analyses. Hoe zit het met onze marges? Wat doet de concurrentie? Wat zijn de marges die concurrenten buiten Nederland behalen? Richt je als controller veel meer op de top line, waarvandaan de groei van een organisatie moet komen, dan je te focussen op de kosten die je maakt als organisatie. Hier valt veel winst te halen voor de registercontroller zelf. Want veel registercontrollers weten niet wat de waardedrivers zijn van hun organisatie.”

De vraag die een registercontroller nu aan de organisatie moet stellen is: hoe kunnen wij de supply chain en alle afdelingen en diensten beter op elkaar aansluiten om meer waarde toe te voegen? “De gemiddelde registercontroller weet het antwoord niet op deze vraag”, stelt Vink. “Terwijl je nu je stempel kunt drukken door een plan te presenteren waar de organisatie mee bezig moet. Een plan met daarin de kansen die er liggen en ook een duidelijk beeld hoe je als organisatie met alle afdelingen bij elkaar opgeteld bijdraagt aan het financiële resultaat van je product of dienst op de lange termijn. Deze plannen zie ik nog zelden voorbij komen. Kortom, de registercontroller heeft op dit moment de kans om zichzelf te profileren.”

Slechts twee strategieën

Volgens de hoogleraar financiering en investeringen bestaan er, ook in economisch mindere tijden, slechts twee strategieën hoe organisaties kunnen managen: met een focus op cash of een focus op groei. “Als je je rekeningen niet meer kunt betalen, dan denk je niet aan groei. Dan moet je echt op cash managen. Maar het is zaak om ervoor te zorgen dat je niet in die situatie terechtkomt.”

“Als je als organisatie op dit moment gewoon je rekeningen en je personeel nog kunt betalen, dan heeft het geen enkele zin om op cash te gaan managen. Dan is het zaak dat je je opnieuw gaat oriënteren hoe je je wilt bewegen in de huidige wereld. Een wereld met een schaarste aan goederen en mensen en met de alsmaar stijgende prijzen.”

“Als je als organisatie op dit moment gewoon je rekeningen en je personeel nog kunt betalen, dan heeft het geen enkele zin om op cash te gaan managen.” 

Andere realiteit

Ondanks alle problemen die er momenteel zijn, vindt Vink dat Nederland er op dit moment niet slecht voorstaat. “We kampen met schaarste, maar er is genoeg welvaart in ons land. Het wil niet zeggen dat, omdat we hoge energieprijzen hebben, we ons brood niet meer kunnen betalen. Mensen gaan ook nog steeds op vakantie… We hebben te maken met een andere realiteit. Een realiteit waar de prijzen hoger worden, maar aan de andere kant ook de lonen van mensen omhoog gaan. Het heeft dus niet per definitie een negatieve impact op ons BBP. We kunnen in een economische recessie komen, maar één waarin zoveel schaarste is dat organisaties alsnog hun omzet binnenhalen omdat consumenten hun producten blijven kopen en ervoor willen betalen.”

De inflatie biedt ook kansen, stelt Vink tot slot. “De assets en bezittingen van organisaties worden immers ook meer waard. Ik zou me dan als organisatie ook niet zo druk maken om de inflatie. Onze economie heeft de afgelopen vijftig jaar te maken gehad met meerdere recessies, maar uiteindelijk is onze economie blijven groeien. Inflatiedoemdenken heeft dus geen zin. Voor organisaties niet en zeker niet voor registercontrollers.”

Technologieën gemeengoed?

De Meyst werkt momenteel samen met de VRC aan een onderzoek naar de mate waarin registercontrollers digitalisering in hun functie aantreffen. Een willekeurige groep leden krijgt daar dit jaar een vragenlijst over of heeft deze al gekregen. “Dit onderzoek helpt ons om een beeld te krijgen in hoeverre de diverse technologieën in de finance-functie al gemeengoed zijn.” Haar beeld is dat andere accounting-disciplines, zoals auditing en financial accounting, tot nu toe al meer invloed ondervonden hebben van digitalisering dan management control. “In auditing blijkt bijvoorbeeld dat automated counting, het geautomatiseerd tellen van voorraden, veel accurater en minder tijdsintensief is dan traditionele methoden. Bij financial accounting is er veel aandacht voor geautomatiseerde vormen van externe rapportering. Ook accounting-onderzoek richt zich tot nu vooral op auditing en financial accounting. Met ons onderzoek willen we nu ook management control van dichtbij belichten. Op het gebied van onderwijs zijn we minder goed op de hoogte van de verspreiding en het gebruik van digitale toepassingen.”

Verbindende factor

De registercontroller is de verbindende factor tussen finance en de business. De Meyst: “Die kan op basis van de analyses managementteams in de business van advies voorzien. Maar ook data van de business gebruiken voor analyses. Vaak zijn ze bijvoorbeeld op marketingafdelingen al bezig om de effectiviteit van online advertenties te bekijken. Daar hebben ze soms zelfs data-analisten voor. Daar kun je je licht laten schijnen als controller om meer te weten te komen. Als je weet wat technologie kan en niet kan, weet je ook wat jouw finance-afdeling en organisatie ermee kunnen. Let wel, dat betekent niet dat je technologie moet implementeren omdat het cool of trendy is. Nee, het moet wel functioneel blijven. Welke vraag van de organisatie wil je beantwoorden met deze tools? Werken met data dwingt je om die vraag heel nauwkeurig te stellen. En welke technologie is dan het meest geschikt om de vraag te beantwoorden? Welke data moeten we dan tot onze beschikking hebben? Allemaal belangrijke vragen, maar dat algoritmes en machine learning van toegevoegde waarde kunnen zijn voor finance, daar ben ik van overtuigd. Het voordeel is dat je al snel de vruchten kunt plukken als je er kennis van hebt.”