Jager ziet het vak van de financial veranderen. “Naast budgetten en het klassieke jaarverslag, steeds meer naar cijfermatige analyses van niet-financiële data.” Daarbij komt dat de rol van de CFO verschuift naar wat hij good governance noemt. “De CFO heeft een zwaardere rol gekregen om het raamwerk, de processen en de aansturing van de corporate governance op orde te krijgen. Voor een deel is dat ook het neerzetten van een cultuur. Waarbij je als CFO een duidelijke uitstraling van onkreukbaarheid moet hebben.” Het is dan ook niet verwonderlijk dat Jager van 2018 tot 2020 verandermanagement studeerde aan de Franse business school INSEAD en ook human resources in zijn portefeuille heeft. In 2012 rondde hij de RC-opleiding aan de Vrije Universiteit in Amsterdam af. “Ik kwam van een bancaire financieringsachtergrond. De RC-opleiding bracht me een prachtige, brede basis om CFO te kunnen worden.”

Waarom wilde u CFO worden?

“Ik zag als Group Treasurer het reilen en zeilen van het bestuur van dichtbij en ik vond dat meteen al een fascinerende ervaring. Met name het brede aspect van de CFO-rol trok me. Daarnaast ben ik altijd ambitieus geweest. Ik wil telkens meer kunnen en meer leren. Als financieringsman moest ik meer leren over control en accounting. De RC-opleiding was daarvoor de perfecte stap om CFO te worden. De RC-titel is, ook als we financials aannemen, altijd een soort kwaliteitskeurmerk. Een financial met zo’n opleiding is per definitie breed inzetbaar.”

TenneT houdt zich als netwerkbedrijf bezig met elektriciteitstransport en het bewaken van de balans tussen vraag en aanbod van elektriciteit. In hoeverre is dat een kapitaalintensieve business?

“Ik heb de balans van 2,8 miljard euro toen ik aantrad zien groeien naar de 27 miljard euro die het nu is. Bijna 10 keer zo groot dus. Onze groei heeft een enorme vlucht genomen, eerst door de overname in Duitsland en de overnames van netten in Nederland op de lagere spanningsniveaus van 110.000 tot 150.000 volt. Ik wist toen ik aantrad dat er enige groei aan zat te komen, maar dat het zo snel zou gaan, had ik niet kunnen vermoeden. De investeringen zijn geëxplodeerd, vooral doordat overheden veel ambitieuzer zijn geworden in de energietransitie. Daardoor ontstaat wel het risico van een mismatch in de snelgroeiende vraag naar uitbreidingen van het netwerk en het tempo waarin dit kan worden gerealiseerd. We verwachten binnen vijf jaar naar een jaarlijks investeringsniveau van vijf tot zes miljard euro te groeien.”

“Je kunt je als netwerkbedrijf niet achter de dijken terugtrekken, zeker niet nu de energietransitie op Europese schaal gaande is”

TenneT kan zich verheugen op interesse van institutionele beleggers die een investering in een gereguleerde markt wel zien zitten. Vreemd vermogen is gedekt, maar maakt u zich wel zorgen over het eigen vermogen?

“Zorgen is te veel gezegd. De sterke toename in investeringen creëert ook een extra behoefte aan eigen vermogen voor de hele onderneming, om onze uitstekende “A”-credit rating te behouden en dus goede toegang tot de financiële markten te verzekeren. Daar hebben we nu, door onze solide financiële reputatie, ruim toegang toe. We hebben eurobonds, een US private placement, Duitse Schuldenscheine en commercial paper uitgegeven. We hebben ook leningen one-on-one gedaan, en ondergebracht bij andere corporates. Dat vreemd vermogen loopt als een trein, met soms zelfs negatieve rentes. Ik wijs onze treasury er regelmatig op dat het niet de bedoeling is dat ze een profit center worden. Al met al staat er inmiddels 12,5 miljard euro aan leningen uit. Eigen vermogen ophalen is lastiger. Inmiddels hebben we wel 1,8 miljard euro bij de Nederlandse staat, 1 miljard euro bij institutionele beleggers voor offshore projecten en 500 miljoen euro bij de Duitse staatsbank KfW opgehaald. Maar in de toekomst zijn er miljarden meer nodig en daar zijn we over in gesprek met de overheid.”

Speelt er een sentiment dat er centen naar Duitsland gaan?

“Ja, dat sentiment is er, terwijl er nooit een cent naar Duitsland is gegaan, maar er wel honderden miljoenen aan dividend ontvangen zijn. Maar de politiek begrijpt onze Europese visie niet altijd. Je kunt je echter als netwerkbedrijf niet achter de dijken terugtrekken, zeker niet nu de energietransitie op Europese schaal gaande is. Als netwerkbedrijf moet je vraag en aanbod van stroom 24/7 balanceren, zodat er uit het stopcontact niet 52 of 48 hertz komt en je apparaten stuk gaan, maar altijd precies 50 hertz. Stroom uit zon en wind is afhankelijk van het weer. Als je een groter netwerk hebt met toegang tot veel verschillende energiebronnen, kun je beter de balans houden. Daarom is Denemarken, dat veel van zijn energie uit wind haalt, het beste op andere landen aangesloten land in Europa. Als we echt werk willen maken van de energietransitie moeten we dus naar grensoverschrijdende netten. Net zoals we jaren geleden de stap van provinciale netwerken naar een landelijk netwerk hebben gemaakt.”

TenneT heeft onlangs een integrated report naar buiten gebracht. Hoe belangrijk wordt die niet-financiële informatie?

“Vorig jaar hebben we de Sijthoff-prijs gewonnen. Dat was de kers op de taart. Als je deze wint, mag je het jaar daarop jammer genoeg niet meer meedoen. We zijn al een jaar of acht bezig met niet-financiële informatie. Eerst was het een apart duurzaamheidsverslag. Nu is het veel meer geïntegreerd en hebben we ook een koppeling met de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. We hanteren ook een interne CO2-prijs die we meenemen in investeringsbeslissingen. In dergelijke beslissingen is er ook altijd een paragraaf over het commitment to nature. Ook compenseren we onze uitstoot en kijken we met materiaalpaspoorten waar de gebruikte materialen voor onze assets vandaan komen. Het lukt tot nu toe niet om dat helemaal terug te voeren op de mijnen waar de grondstoffen gedolven worden, maar sowieso wel één en vaak wel twee schakels in de keten terug.”

Hoe belangrijk wordt het voor de registercontroller om zich te bekwamen in die niet-financiële informatie?

“Dat wordt steeds belangrijker. Kijk maar naar de financieringskant en hoe daar ESG-criteria van institutionele beleggers doorwerken in onze bedrijfsvoering. ESG staat voor Environmental, Social en Governance. We geven dus groene obligaties uit en hebben ook een kredietfaciliteit waarbij de prijs die we daarvoor betalen afhankelijk is van doelstellingen op het gebied van corporate social responsibility. Kortom, dan moet je die criteria dus ook vertalen naar je dagelijkse business. Daar zit meteen wel een spanningsveld. Je moet als businesscontroller niet de eigenaar van die criteria worden. Daar waar je een term als return on capital wel prima sec op het terrein van finance alleen kunt oppakken. Je wilt niet de verantwoordelijkheid van de business wegnemen voor zaken als milieu, veiligheid en uitstoot. Daar is finance niet van.”

“Je wilt niet de verantwoordelijkheid van de business wegnemen voor zaken als milieu, veiligheid en uitstoot”

Neemt u ook de impact van ‘grijze’ stroom, geproduceerd met fossiele brandstoffen, die over uw netten gaat mee?

“Nee, zover gaat dat niet. Dat zou onze financiële balans compleet scheef kunnen trekken. Daarnaast moeten we ons houden aan het wettelijke, niet-discriminatoire principe. We mogen geen onderscheid maken in welke stroom uit welke bron we over ons net laten lopen. Of dat nu stroom van wind, kernenergie of een gascentrale is… Wat we wel doen, is true value rapporteren op projectniveau. In Apeldoorn hebben we bijvoorbeeld een bovengrondse lijn door een ondergrondse lijn vervangen. Wat heeft dat voor een impact op bijvoorbeeld de kwaliteit van leven in de buurt en hoe kwantificeer je dat?”

Tot slot: u stopt in de tweede helft van 2021 als CFO van TenneT. Wat gaat u doen?

“Ik ben nu zevenenhalf jaar CFO van TenneT en ik heb mijn afscheid voor de tweede helft van dit jaar aangekondigd. Ik wil nog verder groeien. Op welk terrein dat is, daar denk ik nog over na. Ik ben ook met een coach aan de slag om daarop te reflecteren. Of ik CEO wil worden? Zou kunnen, maar ik staar me juist nu nog niet ergens blind op. Ik kijk wel breder dan de functie van CFO. Wat het exact wordt, gaan we rustig bekijken.”